Komentarz Prezesa KRLW dr Tadeusza Jakubowskiego podsumowujący miniony miesiąc (zamieszczony w „Życiu Weterynaryjnym” październik 2011)
ZMIANY W PODATKACH ORAZ REJESTRACJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ OD 1 LIPCA 2011 R.
Odliczenie podatku VAT od niezarejestrowanego podatnika
Podstawowym prawem lekarza weterynarii jako podatnika VAT jest możliwość odliczenia podatku naliczonego w takim zakresie, w jakim towary i usługi nabyte od innego podatnika są wykorzystywane do wykonywania usług weterynaryjnych. Tak więc lekarz weterynarii, naliczając podatek VAT przy świadczeniu usług weterynaryjnych, co do zasady ma prawo do odliczenia podatku ujętego na fakturach zakupu produktów leczniczych, materiałów pomocniczych, czy sprzętu weterynaryjnego, niezbędnych do świadczenia usług. Sytuacje powodujące ograniczenie tego prawa zawiera art. 88 ustawy o podatku od towarów i usług. Do 30 czerwca br. ograniczenie wynikające z art. 88 ust 3a pkt 1 lit. a) ustawy o VAT brzmiało: nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego faktury wystawione przez podmiot nieistniejący lub nieuprawniony do wystawiania faktur lub faktur korygujących. Z tego zapisu wynikało, że podmiotem nieuprawnionym do wystawiania faktur był również podmiot formalnie niezarejestrowany dla celów podatku VAT, mimo, iż działał jako podatnik.
Brak wypełnienia przez taki podmiot obowiązku zarejestrowania się w urzędzie skarbowym dla celów VAT oznaczał, że wystawiona przez niego faktura nie dawała lekarzowi weterynarii prawa do odliczenia podatku wykazanego na wystawionej przez takiego dostawcę fakturze. W praktyce, aby zweryfikować swoje prawo do odliczenia podatku naliczonego lekarz weterynarii powinien był dokonywać weryfikacji dostawcy pod kątem jego rejestracji w urzędzie skarbowym. Od rejestracji wystawcy faktury zależała bowiem możliwość odliczenia podatku VAT przez lekarza weterynarii.
Od 1 lipca 2011 r. podatnik, a więc również lekarz weterynarii, nie musi sprawdzać swojego kontrahenta czy ten jest zarejestrowany w urzędzie skarbowym dla celów VAT. Bez względu na to, czy fakturę wystawia podmiot zarejestrowany czy nie, VAT wykazany w fakturze podlega odliczeniu. Obowiązujący od 1 lipca 2011 r. przepis art. 88 ust 3a pkt 1 lit. a) ustawy o VAT brzmi: nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego faktury wystawione przez podmiot nieistniejący. Tak więc przepis w obecnym kształcie nie pozbawia już prawa do odliczenia podatku wykazanego na fakturach wystawionych przez podmiot formalnie niezarejestrowany. Lekarz weterynarii, który otrzyma fakturę potwierdzającą zrealizowaną transakcję, nie ma obecnie obowiązku sprawdzania kontrahenta w urzędzie skarbowym pod kątem dopełnienia przez takiego kontrahenta obowiązku rejestracji w urzędzie skarbowym. Nadal jednak przepis nie daje prawa odliczania podatku VAT z faktur wystawionych przez podmiot nieistniejący.
Przekształcenie przedsiębiorcy (osoby fizycznej) w spółkę kapitałową
Od 1 lipca 2011 r. lekarz weterynarii ma możliwość przekształcenia się jako przedsiębiorca będący osobą fizyczną w spółkę kapitałową. Taką możliwość mają zarówno lekarze weterynarii opłacający podatek dochodowy na ogólnych zasadach, zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów ewidencjonowanych, jak i zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej. Zmiany w tym zakresie zostały wprowadzone ustawą z 25 marca 2011 r. o ograniczeniu barier administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. nr 106, poz. 622).
Z dniem przekształcenia przedsiębiorca staje się wspólnikiem, albo akcjonariuszem spółki przekształconej. Spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki przedsiębiorcy przekształcanego.
Lekarz weterynarii jako przedsiębiorca będący osobą fizyczną, który przekształci się w jednoosobową spółkę kapitałową ma obowiązek sporządzić wykaz składników majątku na dzień przekształcenia, co wynika zarówno z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jak i przepisów ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Osoba fizyczna przekształcająca się jako przedsiębiorca w spółkę kapitałową ma obowiązek do dnia przekształcenia wpłacać zaliczki na podatek i dokonać rocznego rozliczenia podatku, według zasad określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych lub w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w zależności od wybranej formy opodatkowania. Z kolei spółka kapitałowa, w którą przekształci się lekarz weterynarii jako przedsiębiorca, będzie podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Przepisy stanowią, że przedsiębiorca jako osoba fizyczna, który przekształci się w spółkę kapitałową, przez trzy lata licząc od dnia przekształcenia odpowiada solidarnie ze spółką przekształconą za zobowiązania związane z działalnością gospodarczą powstałe przed dniem przekształcenia. W myśl przepisu art. 112b ustawy-Ordynacja podatkowa jednoosobowa spółka kapitałowa powstała w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną odpowiada za powstałe do dnia przekształcenia zaległości podatkowe przedsiębiorcy związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. Ponadto, zgodnie z przepisem art. 16h ust. 3d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jednoosobowa spółka kapitałowa zobligowana będzie do dokonywania odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem dotychczasowej wysokości odpisów oraz kontynuowania metody amortyzacji przyjętej przez przekształconego przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną.
Nowelizacja ustawy w tym zakresie znacznie uprości możliwość przekształcenia osoby fizycznej w jednoosobową spółkę kapitałową, gdyż pozwoli ominąć wiele formalności związanych z likwidacją działalności gospodarczej i tworzeniem spółki kapitałowej od nowa.
Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej
Z dniem pierwszy 1 lipca 2011 r. zaczęły obowiązywać nowe przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dotyczące rejestracji firmy. Nowelizacja tej ustawy polega m.in. na utworzeniu z dniem 1 lipca 2011 r. Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Przepisy dotyczące utworzenia i funkcjonowania CEIDG zostały umieszczone w rozdziale 3 znowelizowanej ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
CEIDG gromadzi dane o wszystkich przedsiębiorcach działających jako osoby fizyczne.
Baza ta powstała w lipcu 2011 r. przede wszystkim w celu ułatwienia zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej oraz szybkiego dostępu do danych umieszczonych w bazie. Obecnie nowo zakładane firmy już należą do CEIDG – trwa przenoszenie danych o firmach, które rozpoczęły swoją działalność przed wprowadzeniem tego systemu.
Głównym celem uruchomienia systemu CEIDG jest ewidencjonowanie osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą oraz udostępnianie informacji na ich temat. Informacje na temat osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą można znaleźć za pomocą wyszukiwarki internetowej. Dostęp do systemu Centralnej Ewidencji i Informacji Gospodarczej jest możliwy za pomocą platformy ePUAP. Oferowanymi usługami on-line są możliwość złożenia wniosku o wpis do CEIDG, o zmianę wpisu, zawieszeniu działalności gospodarczej, wykreślenie z ewidencji, informacje zarówno o systemie jak i wypełnianiu wniosku o wpis, wyszukiwarka przedsiębiorstw z uwzględnieniem takich danych jak nazwa miejsca, w którym jest prowadzona firma.
Wraz z wprowadzeniem Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej zmienione zostały także zasady rejestracji przedsiębiorstwa. W miejsce formularza EDG-1 wprowadzono wniosek CEIDG-1, który znacznie upraszcza zarejestrowanie działalności.
CEIDG-1 to formularz przeznaczony do założenia działalności gospodarczej jako osoba fizyczna. Formularz CEDIG-1 zastępuje poprzedni EDG-1. Dzięki niemu możliwe jest nadanie numeru regon, wpisu do ewidencji, zgłoszenie do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ponadto umożliwiony jest wybór formy opodatkowania. Po wypełnieniu i wysłaniu danych najczęściej już w następnym dniu firma pojawia się w bazie przedsiębiorców CEIDG.. Dane te można przeglądać i drukować, można również generować i wydrukować aktualny wpis w ewidencji.
Dostęp do danych CEIDG jest jawny. Każdy będzie miał prawo uzyskać bezpłatnie informacje na temat przedsiębiorców, z wyjątkiem numeru PESEL, adresu zamieszkania przedsiębiorcy i numeru identyfikacyjnego.
Zaświadczeniem o wpisie w CEIDG jest wydruk ze strony internetowej CEIDG. Organy administracji publicznej nie mogą domagać się od przedsiębiorców okazywania, przekazywania lub załączania do wniosków zaświadczeń o wpisie w CEIDG..
Nowe możliwości wyboru formy opodatkowania
Z przepisów ustawy z 13 maja 2011 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz niektórych innych ustaw wynika, że integralną częścią wniosku o wpis do CEIDG jest m.in. żądanie przyjęcia oświadczenia o wyborze przez przedsiębiorcę formy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych albo wniosku o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej. Tak więc ustawa ta od 1 lipca 2011 r. wprowadza przepisy umożliwiające wybór formy opodatkowania (podatku liniowego, ryczałtu ewidencjonowanego i karty podatkowej) poprzez złożenie wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Konsekwencją tego uregulowania jest zmiana ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne w zakresie wyboru formy opodatkowania przez podatników rozpoczynających działalność gospodarczą.
W stanie prawnym obowiązującym do 30 czerwca 2011 r. oświadczenie o wyborze podatku liniowego, ryczałtu ewidencjonowanego, a także wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej podatnicy (zarówno kontynuujący działalność, jak i ją rozpoczynający) składali właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego. Po nowelizacji tych przepisów podatnicy, ale tylko rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej, oświadczenie lub wniosek o wyborze formy opodatkowania będą mogli złożyć do CEIDG jednocześnie z rejestracją działalności gospodarczej. Możliwość taka będzie miała zastosowanie również do wspólników spółki cywilnej osób fizycznych rozpoczynających prowadzenie działalności, którzy w zakresie opodatkowania wybiorą ryczałt ewidencjonowany. Wszyscy oni oświadczenie w tym zakresie będą mogli dołączyć do wniosku o wpis do CEIDG. Podatnicy rozpoczynający działalność, którzy nie skorzystają z tego rozwiązania, będą musieli takie oświadczenie lub wniosek złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego:
– przed rozpoczęciem działalności – jeżeli złożą wniosek o kartę podatkową,
– nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu – jeżeli wybiorą opodatkowanie w formie ryczałtu ewidencjonowanego lub podatek liniowy.
W większości prywatnie praktykujący lekarze weterynarii prowadzą małe przedsiębiorstwa i w takiej skali również znajomość podstawowych przepisów podatkowych i zasad prowadzenia działalności gospodarczej jest im niezbędna.
Dr Tadeusz Jakubowski
Prezes Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej
Maria Mach
doradca podatkowy
